Yeni doğmuş bebek bencil bir varlıktır; her davranışı, hareketi, sadece kendi ihtiyaçlarını gidermeye yöneliktir. Acıkınca ağlar, doyunca uyur, çevresindeki dünyanın farkında değildir. Hatta ilk zamanlarda annesinin bile ayrı bir varlık olduğunu anlayamaz.
Bu dönemde çocuğun iki önemli ihtiyacı vardır:
Anne, çocuğu gerektiği gibi doyurup, temiz ve rahat tutarsa, çocuk gittikçe ona bağlanır. Anne yokken, onu arar, görünce sevinir. Beş-altı aylık bir çocuğun annesini görünce nasıl sevinçle gülümsediğini biliriz. Beslenme ve bakım ihtiyaçları tatmin olunca çocuk, önce annesine, zamanla da çevresindeki diğer kişilere güvenmeye başlar. Annesi çok ağlatmadan doyurur, temiz ve rahat tutarsa, çocuk da rahat ve güvenli olarak büyür. Bunun tersine, zamanında doyurulmayan, uzun süre ağlatılan, altı sık değiştirilmeyen, sağlığına pek dikkat edilmeyen çocuk, büyüdükçe mızmız, küskün bir kişilik kazanabilir; başkalarına güveni az olur, huysuzluk etmeden kimseye derdini dinletemeyeceğine inanır.
Sevgi ve yakınlık göstermenin de önemi büyüktür. Çocuğu sevip okşamalı, onunla konuşmalıdır. Yoksa kişiliğinin gelişmesi geri kalır. İnsanlarla hissi bağ kurmasını öğrenemez, sevginin önemini bilmez. Kimse ona değer vermediği için kendini sevgiye layık olmayan değersiz bir varlık olarak görür. Oysa fiziki bakımı biraz eksik de olsa yeterli sevgi gören çocuk, sevilmeye layık olduğuna inanır ve dünyaya karşı iyimser olur.
Kısacası, bebek önce annesine, zamanla ailesine ve çevresine karşı güven duymayı öğrenmelidir. Bu güven duygusu sevgi ve bakımdan kaynaklanır. Güven duyabilen çocuk ailesinin desteği ile yavaş yavaş olumlu bir yönde gelişir.
Benlik Saygısı Nasıl Gelişir?
Ana-babaların hemen hemen hepsi çocuklarını sever, ama pek çok çocuk sevildiğini ve değerli olduğunu hissetmez. Benlik saygısı, sevilebilir ve değerli olduğunu bilmektir.
İnsanların mutlulukları ile benliklerine duydukları saygının seviyesi arasında doğru orantılı bir ilgi vardır. Benlik saygısı kibir ve kendini beğenme değildir, sağlam kişilik kazanmanın göstergesidir. Kişinin ferd olarak değerinden emin olmasıdır. Sağlam bir benlik saygısı kişiyi büyürken karşılaşabileceği tehlikelerden ve tuzaklardan koruyan bir silahtır. Çocuğa yaşıtlarının baskısına direnebilme gücü verir ve direnebilmek için bir sebep oluşturur. Benlik şuuru uzun yıllar boyunca sürdürülen pek çok olay ve etkileşim sonucunda ortaya çıkan bir birikimdir. Ana babalar çocuklarının benlik saygısını geliştirmek için sürekli gayret göstermek zorundadırlar.
Onun eşsizliğini vurgulayarak ve karşılıksız sevgi vererek onun sevilebilir ve değerli olduğunu hissettirelim. Bu çocuğumuzun her davranışını seveceğimiz ve onaylayacağımız anlamına gelmez kişiliğe saygı ile bozuk davranışı kabullenmeyi bir birinden ayırt etmek gerekir. İlgilimizi onun üzerinde yoğunlaştıralım. Acılı veya öfkeli olduğu zamanlarda bile onun bütün duygularını dinleyelim. Onun anlayalım, olduğu gibi kabul edelim ve saygı gösterelim. Açık anlaşılır ve tutarlı kurallar koyarak yumuşak bir disiplin kuralım. Bu çocuğun sadece başarılı olduğunda değil belli bir amaca ulaşmak için çaba harcadığında olumsuz bir davranışta bulunmadığında ve hoş hareketler yaptığında onu pekiştirmek ve övmektir. Çocuğumuzla kurduğumuz her iletişim ve etkileşim ona sevebilir ve değerli bir insan olduğu mesajını verir. Zamanla bu mesajla çocuğun kendisine olan bakış açısını etkiler.
